Kościół pw. św. ap. Piotra i Pawła Węgorzewo

Wzgórze, na którym postawiono kościół to miejscowa Kalwaria i Golgota. Symbolika tego miejsca to leżący krzyż w planie budowli, a i ostatnia droga i miejsce spoczynku węgorzewskich mieszczan (do początków XIX w.).

Świątynia zorientowana jest równoleżnikowo na linii zachód – wschód. Główne wejście znajduje się od strony zachodniej. Takie położenie ma wymowę symboliczną: kościół otwarty ku miastu, zwrócony w stronę wiernych, a i też ukierunkowany w stronę skąd przybyła cywilizacja chrześcijańska. Kościół stanowił swoistą enklawę o odrębnej na tle miasta architekturze i zagospodarowaniu przykościelnych terenów. Tak było przez wieki, tak jest i dziś. Górując nad miastem jest charakterystyczną dominantą krajobrazową.

Inicjatorem i donatorem kościoła został starosta węgorzewski burgrabia na zamku i hrabia Johannes Friedrich zu Dohna. Budowlę rozpoczęto w 1605 r. W międzyczasie wielki pożar miasta w 16008 r. strawił osiemdziesięcioletni kościółek i znaczną część miejskiej zabudowy. Pobożni sponsorzy jednak nie zawiedli i ochoczo pospieszyli w sukurs. Następcą zu Dohny został Andreas von Kreytzen, zarówno na stanowisku starosty, jak i budowniczego kościoła. Nad głównym wejściem zwieńczonym ostrołukowym portalem w prostokątnych piaskowcowych płycinach, znajdują się herby głównych ofiarodawców, obu wyżej wymienionych możnych ówczesnego świata. Można rzec, że do odbudowy miasta po pożarze i kontynuacji wznoszenia świątyni włączyło się, w związku z zarządzeniem elektora Joachima Fryderyka, całe Księstwo Pruskie. Duchowni zbierali datki we wszystkich kościołach.

Parafia świętych apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie

Budowlę oddano do użytku wiernym w 1611 r. Świątynię wzniesiono w stylu późnego gotyku. Głównym budulcem była czerwona cegła. W 1610 r. rozpoczęto budowę plebanii, którą rozebrano w 1864 r. W tym samym roku na fundamentach starej zbudowano do dziś istniejącą. Wieża kościoła pierwotnie była wyższa niż obecnie. W 1638 r. otrzymała pokrycie ołowiane. Tak wysoka budowla ściągała pioruny, zwłaszcza, że wzniesiono ją 141 lat wcześniej niż Beniamin Franklin wynalazł piorunochron. Wyładowania atmosferyczne nie oszczędzały więc górującej nad miastem wieżycy. Nadtapiały czasem ołów, uszkadzały organy (co najmniej trzykrotnie). Dopiero w XIX w. zainstalowano instalację odgromową. W 1741 r. rozpoczęto przebudowę wieży, którą zakończono 23 września 1743 r. uroczyście zawieszając na niej chorągiewkę metalową z datą i inicjałami Fryderyka Wielkiego (zachowana do dziś). Ponownie wieżę przebudowano w 1826 r. W wyniku tych przedsięwzięć zyskała barokowy hełm z latarnią. Znajduje się na niej barokowy zegar. Wieża składa się z trzech kondygnacji rozdzielonych gzymsami kordonowymi. W górnej kondygnacji widoczne są ostrołukowe blendy i wąskie, półkoliście zamknięte okienka ożywiające monotonię płaszczyzn. Wieża w ciągu wieków pełniła rolę dzwonnicy, a także posterunku obserwacyjno – alarmowego.

W wieży zainstalowano dzwony. Najstarszy jest starszy niż sam kościół. Pochodzi z XV wieku i wisiał w krzyżackiej, katolickiej kaplicy. Duży dzwon zamówiony został u ludwisarza Michaela Dormanna w Królewcu. Odlano go 19 stycznia 1638 r., a już 18 lutego tego samego roku przywieziony został do Węgorzewa. O pierwszej w południe 22 maja zawieszony w wieży dzwon zabrzmiał po raz pierwszy. Liny wytrzymały duże obciążenie tylko lat dwadzieścia. Pękły 19 lipca 1658 r. również o godzinie pierwszej i urwany z zaczepów dzwon runął w dół niszcząc częściowo wewnętrzną konstrukcję wieży. Niektórzy starzy Mazurzy powiadali wówczas, że upadł w proteście przeciw uniezależnieniu się Prus Książęcych od Polski (1657 r.). Dzwon dźwignięto i naprawiono dość szybko, bo już 5 października 1658 r. zawisł w wieży. Prace nadzorował mistrz ludwisarski Christof Wlsson. Zawieszono także dwa mniejsze dzwony ocalałe ze spalonego w 1608 r. starego kościoła. Dźwięk dzwonów wzywał wiernych do kościoła, ale i niekiedy biły one na trwogę w czasie zagrożenia. W dniu 8 marca 1936 r. przywieziono do kościoła, nowy, odlany w 1935 r. dzwon. Nie ma go! Pewnikiem został przetopiony na armaty podczas ostatniej wojny. Ostatnią wymianę dzwonów kościelnych przeprowadzono w 1992 r. Obecnie są 4 dzwony (2 stare i 2 nowe).

Więcej szczegółów o historii kościoła, jego bogatym wnętrzu oraz o historii miasta i okolic uzyskają Państwo bezpośrednio u autora tekstu:

Autorem treści jest Ryszard Karuzo,
wybitny regionalista Warmii i Mazur.

Informacje dodatkowe

Zwiedzanie

Kościół, kaplica

Miejscowość

Węgorzewo

1 opinia dla Kościół pw. św. ap. Piotra i Pawła Węgorzewo

  1. 5 z 5

    Martyna

    Miałam okazje być na Mszy Świętej w Kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Węgorzewie w niedziele. Pięknie brzmiące organy. Wspaniały ołtarz główny. Warto zobaczyć ten zabytek.

Dodaj opinię

ul. Zamkowa 16, 11-600 Węgorzewo

Msze święte:

  • Niedziela i święta: 7.00, 8.30, 10.00, 11.30, 13.00 i 18.00
  • Dni powszednie: 7.00 i 18.00