Wilczy Szaniec

Siedziba główna przywódcy III Rzeszy – kwatera Hitlera w Wilczym Szańcu na Mazurach

Las Gierłoż jest pozostałością dawnej puszczy położonej między Kętrzynem, a jeziorem Mamry. W lesie Gierłoż wybudowano w czasie trwania II wojny światowej kompleks około 80 budowli, w tym 7 schronów żelbetonowych ze ścianami grubymi na 8 m i stropami na 10 m oraz 40 schronów lekkich. Pozostałe budowle, to baraki murowane i drewniane.

Kwaterę Wolfsschanze wybudowano na obszarze ok. 4 km2. Wokół kwatery znajdowały się trzy koncentryczne strefy obrony. W pierwszej — budynki gospodarcze, schrony, stanowiska ogniowe i obserwacyjne. W drugiej – mieszkania oficerów i budynki służb pomocniczych. W trzeciej, sztabowej, przebywało ścisłe otoczenie Hitlera. W promieniu 10 km od strefy centralnej teren został całkowicie wyludniony. Przez kwaterę przebiegała linia kolejowa Kętrzyn – Węgorzewo ze specjalną bocznicą do Wilczego Szańca (osobisty pociąg Hitlera nosił kryptonim Ameryka), droga Kętrzyn – Parcz (atrakcyjna trasa na Giżycko) oraz niedaleko kwatery lotnisko polowe.

Między strefami znajdowały się pola minowe z obu stron ogrodzone splotami drutu kolczastego. Zapora minowa miała całkowitą długość 10 km oraz szerokość 130 – 150 m. Umieszczono w niej ok. 300 tys. min. Szlaban do pierwszej strefy znajdował się przy wjeździe do lasu. Były obok niego budynki gospodarcze i koszary, w których stacjonowali żołnierze ochrony z jednostek SS i pułku Grossdeutschland. Wejścia na teren kwatery były trzy: od strony Kętrzyna, Węgorzewa i lotniska.

Strefy druga i trzecia otoczone były drucianymi zasiekami i metalowym płotem będącym pod wysokim napięciem. Wokół umocowano do drzew i zamaskowano sięgające 35 m wysokości wieże obserwacyjne.

Tajny raport NKWD z 22 lutego 1945 r. podał, że w centralnym punkcie trzeciej strefy znajdował się największy schron, w którym przebywał Hitler (oznakowany obecnie numerem 13). Od zachodniej strony znajdowała się przybudówka z jednym dużym pomieszczeniem narad.

Sala odpraw – zamach na Hitlera w Gierłoży

Po przeciwnej stronie korytarza rozmieszczono 6 pokoi z łóżkami i szafami. Z niej prowadziło bezpośrednio przejście do schronu. Na schronie i wokół niego standardowo rozstawiono stanowiska ogniowe. W 1944 r. schron został dodatkowo obudowany i wzmocniony płaszczem z żelbetonu, osiągając wymiary ok. 36 m długości, 16 m szerokości oraz ponad 11 m wysokości.

Teren kwatery był dokładnie zamaskowany przed rozpoznaniem z powietrza, m.in. zainstalowano sztuczne drzewa i krzewy na wierzchu bunkrów i schronów oraz rozciągnięto nad nimi siatki ze sztucznymi liśćmi, których kolor zmieniano w zależności od pory roku. Drogi wewnętrzne i prowadzące bezpośrednio do schronów oświetlano elektrycznymi lampami z kloszami pomalowanymi na fioletowo co utrudniało rozpoznanie z powietrza.

Od 1941 r. kwaterę ciągle rozbudowywano. W lipcu 1944 r, pracowało przy niej niemalże 30 tys. robotników. Po zajęciu Wilczego Szańca przez wojska NKWD w lutym 1945 r. odkryto materiały budowlane. Wśród znalezionych przez Sowietów dokumentów była m.in. książka telefoniczna kwatery, mapa z zaznaczonymi miejscami innych kwater wojennych, czy dokumenty organizacji Todt. Po wojnie Sowieci przeprowadzali wśród ruin detonacje – do dziś nie wiadomo, czy w ten sposób badali wytrzymałość żelbetonu, czy też próbowali dostać się do tajnych podziemi.

Kwatera funkcjonowała niemal jak samowystarczalne miasteczko. Posiadała sieć energetyczną z własnymi zapasowymi generatorami, sieć ciepłowniczą, wodociągową, kanalizacyjną, teletechniczną oraz oczyszczalnię ścieków.

Zwiedzanie Wilczego Szańca, Wolfsschanze Masuren

Do dyspozycji zwiedzających na miejscu są przewodnicy, także obcojęzyczni. W północno-zachodniej części parkingu ustawiono tablice informacyjne. Na pierwszej z nich ukazane są polowe ośrodki polityczne i wojskowe najwyższego szczebla Rzeszy, rozmieszczone w rejonie Wielkich Jezior Mazurskich, na drugiej — plan kwatery.

W budynku obecnej restauracji i hotelu mieszkali kiedyś członkowie Batalionu Przybocznego Hitlera. W kolejnych budynkach przebywała Służba Bezpieczeństwa Rzeszy. Niedaleko dalej umieszczono pamiątkową tablicę z dwujęzycznym napisem po polsku i niemiecku: W tym miejscu stał barak, w którym 20 lipca 1994 r. Claus Schenk hrabia von Stauffenberg dokonał zamachu na Adolfa Hitlera. Zarówno on jak i wielu innych, którzy stawiali opór dyktaturze hitlerowskiej zapłaciło za to życiem.

Idąc do schronu Hitlera można spotkać lokale ochrony, służby bezpieczeństwa i policji kryminalnej, schron przeznaczony dla osób przybywających do kwatery służbowo, a niebędących stałymi jej użytkownikami, barak dla protokolantów – stenografów, sztab służb bezpieczeństwa i ochrony oraz poczta.

W zasięgu ośmiu metrów od schronu Hitlera stał garaż na 16 samochodów. Generał H. Grossmann twierdził, iż pod schronem Hitlera znajdowały się podziemia, do których zjeżdżano windą.

Niedaleko trasy kolejowej Kętrzyn – Węgorzewo znajduje się potężny, rozsadzony siłą wybuchu schron Hermanna Goeringa, a tuż za schronem można znaleźć jego barak mieszkalny. Na baraku gen. Jodla, szefa Sztabu Dowodzenia Wehrmachtu, widnieje numer 17. Pod numerem 21 – schron łączności, centrala dalekopisowa. Ciekawostką jest fakt, że wiódł spod niego podziemny kabel telefoniczny przez Węgorzewo, Królewiec, a później dnem Bałtyku do Łeby i Berlina. Gdyby został dokończony kanał mazurski, czarterowanymi jachtami motorowymi oraz houseboatami można by przepływać z Mazur do zalewu wiślanego.

24 I 1945 roku na skutek wybuchu ok. 10 ton trotylu schrony zostały zburzone. Teren został oczyszczony z min w 1955 roku. Pierwsi turyści pojawili się tutaj w 1956 roku.

Zwiedzający, zachowajcie ostrożność! Wykopy, doły, wystające pręty oraz części wysadzonych obiektów to wciąż niebezpieczeństwo odniesienia urazu.

Autorem treści jest Ryszard Karuzo,
wybitny regionalista Warmii i Mazur.

Informacje dodatkowe

Miejscowość

Kętrzyn

Zwiedzanie

Bunkry, twierdza, Muzeum

3 opinie dla Wilczy Szaniec

  1. 5 z 5

    Damian

    Obowiązkowe miejsce do zwiedzenia dla wszystkich fanów historii. Wilczy Szaniec oferuje możliwość przejścia przez teren z przewodnikiem.

  2. 5 z 5

    AneTom

    Bardzo miła obsługa kasowa ,uprzejmi młodzi ludzie z wielkim sercem dla niepełnosprawnych Pozdrawiamy serdecznie

  3. 5 z 5

    Dominika

    Pojechałam z rodziną okazało się świetnym i jakże ciekawym miejscem opłaca się brać slochawki z lektorem chodziliśmy po bunkrach około 1,5h

Dodaj opinię

Gierłoż 5, 11-400 Kętrzyn

Godziny otwarcia:

  • Od 1 kwietnia do 30 września: 8:00 – 20:00
  • Od 1 października do 31 marca: 8:00 – 16:00