Katedra św. Wojciecha w Ełku

Prawdopodobnie już w połowie XV w. funkcjonował w Ełku kościół katolicki, należący, podobnie jak kościół giżycki, do dekanatu reszelskiego. Również i w przypadku Ełczan od 1853 r. opiekę duszpasterską na tych ziemiach sprawowali kapłani ze Świętej Lipki.

Historia katedry w Ełku

15 października 1854 r. powstała w tym miejscu pierwsza kaplica pod wezwaniem św. Wojciecha. Ceglany kościół w stylu gotyckim został wybudowany w 1893 r. Jego budowę rozpoczął ks. Andrzej Erdmann, za zgodą ówczesnego biskupa warmińskiego ks. Andreas’a Thiel’a. 19 sierpnia 1903 r. konsekrowano kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. W tym samym czasie ustanowiono, że dniem wspomnienia konsekracji świątyni będzie pierwsza niedziela po święcie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Realizacja budowy kościoła oraz wystroju jego wnętrza były możliwe, dzięki Stowarzyszeniu Świętego Bonifacego i Wojciecha. Stowarzyszenie to miało na celu wsparcie zarówno duszpasterstwa, szkół katolickich, jak i całego kościoła katolickiego w diasporze wśród protestantów.

Opatrzność Boża uchroniła niemal całą świątynię od zniszczeń w trakcie trwania I i II wojny światowej. W styczniu 1945 r. podczas masowej ucieczki ludności cywilnej z ełckiego miasta w obawie przed Armią Czerwoną, ks. proboszcz Karol Fox, ryzykując życie, pozostał przy świątyni, służąc wiernie Bogu – po wojnie dalej mógł pełnić swoją duszpasterską służbę.

Ojciec Święty Jan Paweł II powołał do życia 25 marca 1992 r. Diecezję Ełcką, ustanawiając kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika jej Katedrą.

W latach 1993 – 1999 przeprowadzono generalny remont świątyni, dostosowując jej wystrój do katedralnego wnętrza. 8 czerwca 1999 r., podczas VII Pielgrzymki do Ojczyzny, Ojciec Święty Jan Paweł II modlił się w Katedrze, a następnie sprawował Mszę Święta na miejskim placu, na którym zgromadziła się wówczas historyczna liczba ok. 300 000 wiernych.