Zamek krzyżacki w Węgorzewie

Podbój Galindii umożliwił Krzyżakom zakładanie placówek obronnych oraz wojskowo-administracyjnych. Z naturalnych uwarunkowań środowiska wynikła potrzeba budowy ośrodków władzy przy szlakach — obejściach Jeziora Mamry. Wzniesiono zatem gród krzyżacki między Niegocinem, a Mamrami – w Lecku (Giżycku), a następnie murowany zamek na wyspie rzecznej usytuowanej na rozwidleniu Węgorapy w 1398 r.

Pierwotna budowla złożona z dwóch wolno stojących wież strażniczych strzegła przejścia łączącego brzegi Węgorapy. W obawie przed osiadaniem gruntu położono najpierw grube dębowe pale. Szlak ten był przez wieki używany przez Galindów. Badania prowadzone przez dr Jerzego Marka Łapo, węgorzewskiego archeologa, wykazały, że prawdopodobnie dwie budowle łączyła dębowa palisada. Zamek następnie był stopniowo rozbudowywany. Za czasów krzyżackich po 1420 r. w zamku znajdowała się piekarnia i spiżarnia, browar, magazyny w piwnicach, zbrojownia i komora prochowa.

W 1508 r. na zamku przebywało jedynie 9 mężczyzn — braci zakonnych i ich służby. Zamek nie odegrał swojej roli militarnej, jednakże nie ma wątpliwości, że dzięki niemu powstała tuż obok osada, której nadano później prawa miejskie i nazwę przeniesioną  z określenia zamku — Angerburg, co z języka staropruskiego można tłumaczyć: zamek nad krzywą (w domyśle: rzeką). Zamek zbudowany był na planie nieregularnego czworoboku wpisanego w trójkąt z wewnętrznym dziedzińcem, którego powierzchnia prawdopodobnie położona była niżej niż obecnie. W październiku roku 1997 podczas prac ziemnych odkopano resztki palisady, na którym wznosił się pierwotnie zamek. W fundamentach zamku są natomiast głazy narzutowe zwiezione ponad 600 lat temu z okolicznych terenów.

Zamek był zamkniętym systemem obronnym. W 4 narożach muru zamkowego były okrągłe baszty, a sam mur zwieńczono blankami. Nad fosą, otaczającą zamek, zbudowano 2 zwodzone mosty. Zamek Angerburg do 1496 r. był własnością Zakonu Krzyżackiego. Zamkiem oficjalnie zarządzał urzędnik, zwany pflegerem, w pokrzyżackich czasach – burgrabia.

Po wojnie trzynastoletniej Zakon chylił się ku upadkowi. Ze względów finansowych węgorzewski zamek oraz niektóre wsie z okolicy zostały oddane w zastaw braciom Hansowi i Anzelmowi von Tettauom na lata 1469 – 1482. W latach 1520 – 1525 ostatni mistrz krzyżacki Albert zamek przekazał Christophowi Schenkowi. W 1525 roku, po sekularyzacji zakonu, zamek stał się rezydencją starostów książęcych, sprawujących władzę na terenie starostwa węgorzewskiego w imieniu kolejnych władców Prus.

Gotycki zamek został przebudowany na styl barokowy z inicjatywy gen. Von Katta. Przystosowano w nim pomieszczenia do ulokowania sądu ziemskiego i grodzkiego. Był czas, że w zamku mieściło się również więzienie. Król Stanisław Leszczyński dwukrotnie wizytował na zamku w Węgorzewie w 1734 i 1736 r.

W 1807 r. na koszt miasta zamek przekształcono w szpital – powstał lazaret wojskowy dla operujących w pobliżu wojsk rosyjskich. Natomiast w 1812 r. na rozkaz naczelnego chirurga Wielkiej Armii Napoleona w zamku przygotowano szpital wojskowy na 100 łóżek. Wojskowe przeznaczenie zamku doprowadziło do postępującej dewastacji budowli. W 1845 r. rozebrane zostało zachodnie skrzydło zamku, zachowane jeszcze z czasów Zakonu Krzyżackiego.

Obecny wygląd budowli pochodzi z XIX w. Spalony w 1945 r. został odbudowany w latach 80-tych ubiegłego wieku z przeznaczeniem na urzędy, bibliotekę oraz hotel. We wschodnim skrzydle zachowała się przesklepiona kolebkowo brama wjazdowa, a w pobliżu narożnika północno – wschodniego – portal z dwoma pilastrami zwieńczony gzymsem. Warto zwrócić uwagę na profilowany i mocno wysunięty gzyms łączący bryłę zamku.

Zamek jest obecnie własnością prywatną, przechodzącą gruntowną modernizację.

Autorem treści jest Ryszard Karuzo,
wybitny regionalista Warmii i Mazur.

Informacje dodatkowe

Miejscowość

Węgorzewo

Zwiedzanie

Zamek, pałac

Opinie

Na razie nie ma opinii o produkcie.

Napisz pierwszą opinię o „Zamek krzyżacki w Węgorzewie”

Zamkowa 7, 11-600 Węgorzewo